Ból i charakterystyczne tarcie w stawie kolanowym mogą być objawami choroby chrząstki kolanowej, która nazywana jest chondromalacją. Dotyczy ona zarówno ludzi młodych, jak i starszych. Objawów chondromalacji nie należy bagatelizować, ponieważ nieleczona jest bardzo bolesna i utrudnia codzienne funkcjonowanie. W dodatku w ścierającej rzepce będą stopniowo pojawiać się szczeliny i ubytki, które prowadzą do konieczności leczenia operacyjnego.
Dlaczego chrząstka zaczyna chorować?
Staw rzepkowo-udowy znajduje się na przodzie kolana i jak wskazuje jego nazwa, stanowi połączenie rzepki oraz kości udowej. Kiedy staw działa prawidłowo, rzepka płynnie porusza się w górę i w dół podczas zginania oraz prostowania kolana. Jeśli jednak jej praca zostanie zaburzona, rzepka zaczyna zbaczać z toru albo za mocno przylega do kości udowej. Wówczas może dojść właśnie do chondromalacji rzepki. To powolny proces rozmiękania i niszczenia chrząstki, która zaczyna się ścierać, włóknieć i nierzadko pojawiają się w niej ubytki. Schorzenie bywa również przyczyną tzw.: „bolesnego kolana”. Powodem powstania chondromalacji rzepki jest najczęściej uraz kolana albo jego nadmierne obciążenie w przedniej części. Może więc do niej doprowadzić upadek na kolano, jak i uprawianie niektórych sportów. Bardzo często przyczyną schorzenia jest również różnica w sile i napięciu mięśni otaczających kolano oraz biodro, czyli tzw.: „dysbalans mięśniowy”. Zwichnięcie kolana również może w przyszłości skutkować chondromalacją. Przyczyną może również być nie prawidłowe ustawienie miednicy natomiast nieprawidłowe ustawienie miednicy może być skutkiem np. napięcia mięśni w obrębie miednicy lub kręgosłupa. Dlatego podczas planowania leczenia należy wziąć pod uwagę wszystkie mechanizmy przyczynowo-skutkowe.
Objawy chondromalacji
Pierwszym z objawów jest ból pojawiający się z przodu stawu kolanowego. Towarzyszy mu często trzeszczenie w kolanie i odczuwalne ocieranie stawu podczas zginania i prostowania nogi. Objawy te najczęściej pojawiają się po przeciążeniu kolana albo dłuższym przebywaniu w jednej pozycji. Czasami tarcie wywołuje stan zapalny, który ogranicza ruch kolana i powoduje obrzęk. W takim wypadku należy jak najszybciej udać się do specjalisty.
Diagnostyka choroby chrząstki rzepki polega na badaniu obrazowym np.: rezonansie magnetycznym. Jednak poważne zmiany widać już na zdjęciu rentgenowskim. Można w przypadku objawów chondromalacji wykonać także artroskopię, czyli wziernikowanie kolana, które pozwoli ustalić z jakim stopniem choroby mamy do czynienia.
Leczenie chorej chrząstki
Leczenie chondromalacji rzepki odbywa się zarówno objawowo, jak i chirurgicznie, przy czym zabieg wykonywany jest najczęściej w poważnym stadium choroby. Wcześnie wykryta może zostać spowolniona albo nawet zatrzymana, dzięki zastosowaniu leków i rehabilitacji. Leczenie farmaceutyczne ma na celu odżywienie stawu kolanowego i polega na doustnym przyjmowaniu leków lub zastrzykach ze stężonym kwasem hialuronowym. Substancjami często występującymi w środkach leczniczych polecanych w przypadku schorzenia są właśnie kwas hialuronowy, kolagen lub glukozamina. Bardzo ważne jest zapewnianie odpowiedniego „poślizgu” w stawie, by chrząstka nie ulegała nadal ścieraniu. Najnowsze terapie w przypadku chondromalacji zakładają również użycie komórek macierzystych z osocza bogatopłytkowego. Wykonywane z niego zastrzyki mają zmniejszać dolegliwości bólowe i poprawiać funkcjonowanie stawu. Terapia nie jest jednak jeszcze popularna.
Rehabilitacja polega natomiast na mobilizacji rzepki i korekcji jej ruchu. Często stosowane są ćwiczenia rozciągające i terapie mające na celu zmniejszenie napęcia mięśniowo-powięziowego. Dla podtrzymania efektów terapii można dodatkowo na skórze umieszczać odpowiednie plastry Kinesiology Tape, które stabilizują kolano i pomagają w jego prawidłowej pracy. Oczywiście zawsze musimy zadać pytanie co jest przyczyną powstania przyparcia rzepki a przez odpowiednio dobraną terapie ją wyeliminować.
Jeśli mowa natomiast o operacji chorego kolana, to kwalifikowani są do niej pacjenci z poważnymi uszkodzeniami chrząstki, które nierzadko sięgają aż do kości. Najczęściej stosuje się wówczas metodę zwaną artroskopią. Nawiercanie chrząstki w miejscach ubytków pomaga w tworzeniu nowej tkanki. Obszerne uszkodzenia są natomiast leczone przy użyciu przeszczepu. Chrząstka jest wtedy pobierana z innego miejsca w stawie. Miejsce ubytku chrząstki może zostać również wypełnione błonami albo membranami kolagenowymi z umieszczonymi na nich komórkami macierzystymi czy też wyhodowanymi komórkami tkanki chrzęstnej. Najskuteczniejszą formę operacji w przypadku chondromalacji dobiera lekarz.
Chore kolano? Nie zwlekaj!
Leczenie chondromalacji rzepki jest czasochłonne i wymaga cierpliwości. Stosowane leki i rehabilitacja zazwyczaj obejmują kilka wizyt. Operacja także nie daje natychmiastowych rezultatów, a powrót do aktywności trwa bardzo długo, bo dopiero po około roku komórki chrzęstne osiągają dojrzałość i mogą spełnić swoją rolę.
Jeśli podejrzewasz, że Twoje kolano choruje, czujesz ból w jego przedniej części i charakterystyczne tarcie w stawie, nie zwlekaj – jak najszybciej umów się na wizytę do ortopedy. Wczesne wykrycie choroby jest kluczowe, by móc od razu zacząć leczenie i szybciej doczekać się jego efektów.